Milli Mücadele'de Zonguldak ve Havalisi Kitabında İki Tanık İşgal yıllarını anlatıyor
M.NURİ
ÇİMENOĞLU’NUN ANLATTIKLARI
ADI
SOYADI: M.Nuri
ÇİMENOĞLU
BABA
ADI: Mehmet
Ali
DOĞUM
YERİ: Kdz.Ereğli
DOĞUM
YILI: 1314
(1900)
ÖĞRENİM
DURUMU: Rüştiye
Mezunu
MESLEĞİ: Dava Vekili
İKAMETGAH: Orhanlar
Mah. Tokmaklar Sok. No:46/7 Ereğli /ZONGULDAK
Kendinizi
tanıtır mısınız?
Eski Ereğli Müftüsü Mehmet Efendi’nin oğlu Nuri
ÇİMENOĞLU,1314 doğumlu. Milli Mücadele’de Zonguldak ve havalisinde jandarma
idim.
Fransızların
Ereğli’yi işgal ettiklerini hatırlıyor musunuz?
Evet. Hatırlıyorum. O zaman daha Ereğli’den
ayrılmamıştım. Burada Fransızlara karşı mücadele verdik. İlk çıkan Fransızları
püskürttük. Ama iki gün sonra daha kalabalık geldiler. Şehri topa tuttular.
Kaymakamlık içeriye taşındı. İpsiz Recep ve Muharrem Çeteleri bize yardım
ettiler. Fransızlar Ereğli’yi terk ederken çevreden milli kuvvetler de
yetiştiler.
Zonguldak’taki
Fransız askerlerinin halka karşı davranışları nasıldı? Şahit olduğunuz bir olay
var mı?
Benim karşılaştığım Fransız askerlerinin hepsi
Müslüman Fas ve Cezayirli askerlerdi.Bizim ile karşılaştıklarında hemen “Ene
Müslüm” (Ben Müslümanım) derlerdi.Bu Müslüman askerlerin bize karşı hiçbir kötü
hareketi olmamıştır.Zaten bir çoğu da
bizim tarafa geçmişlerdir.
Zonguldak
ve havalisinde Milli Müdafaa fikri nasıl gelişti?Bu konuda bildikleriniz var
mı?
Ereğli ile ilgili bilgiler *Tahsin Bey’in (Tahsin
AYGÜN) kitabında vardır. Zonguldak’ta
Müftü İbrahim Efendi, Bartın’da Bartın Müftüsü Rıfat Efendi,Devrek’te ise Müftü
Abdullah Sabrı Efendi, ilk önce bunlar başlatmıştır.Babamda Ereğli müftüsü
idi.Rıfat BÖREKÇİ’nin çok samimi arkadaşıydı.İlk günlerde Milli Mücadele için
çalışmak cesaret işiydi.
Niçin
cesaret işiydi diyorsunuz?
İstanbul Hükümeti bizim bu taraflara çok önem
vermişti.Hatta Zonguldak’a Kadri bey diye birisini Mutasarrıf olarak
göndermişti.Zonguldak’a Kuva-yı Milliye’ye karşı Kuva-yı İnzibatiye
getirilmişti.Zonguldak Jandarma Komutanı dahi Kuva-yı İnzibatiyecidir.
Ereğli’de
Ermeni ve Rumlar var mıydı?
Ermeni yoktu. Fakat Rumlar vardı. Onlarda tehcir
edildi.
Rumlar
nereye gönderildi?
İç kısımlara herhalde Bolu taraflarına.
Verdiğiniz
bilgiler için teşekkür ederim.
ADI
SOYADI: M.Tevfik
Oğuz
BABA
ADI: Ali
Rıza
DOĞUM
YERİ: Kdz.Ereğli
DOĞUM
YILI: 1318
(1902)
ÖĞRENİM
DURUMU: Rüştiye
Mezunu
MESLEĞİ: Emekli
Tüccar
İKAMETGAH: Müftü
Mah. Cıbırali Sok. NO:2 Ereğli /ZONGULDAK
Kendinizi
tanıtır mısınız?
Halil Ağazade Ali Rıza Efendi’nin oğlu M.Tevfik Oğuz.
Ereğli 1318 (1902) doğumluyum.
Fransızlar
Ereğli’yi 8 Haziran 1920 tarihinde işgal ettiklerinde siz Ereğli’de miydiniz?
Evet Ereğli’deydim.Ben de mavzerimi
aldım.Fransızların Ereğli’den çıkarılmasında bende çalıştım.Fransızlara karşı
İpsiz Recep’in maiyetinde bulundum.
İpsiz
Recep Fransızlar Ereğli’yi işgal ettiğinde buraya geldi mi?
Gelmez olur mu? İpsiz Recep burada Fransızlara karşı
büyük bir mücadele verdi. Devrekli Muharrem Çetesi de vardı. O da Fransızların
Ereğli’den çıkarılması için adamlarıyla beraber o da uğraştı.
Ereğli
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti nasıl ve ne zaman kuruldu.Hatırlıyor musunuz?
Babamlardan işittiğime göre Mustafa Kemal Paşa Sivas’tan
Ereğli’de Müdafa-i Hukuk Cemiyeti kurulması için emir göndermiş.Yanılmıyorsam
1919 yılının Eylül ayıydı. Bu emri alan Akman oğlu Raşit bey bunu Ereğli’nin
ileri gelenlerine bildiriyor.Bizim bir Nimet Hocamız vardı.Çok iyi konuşan
birisiydi.Halkı Millet Bahçesinde topladılar, O orada konuştu ve Müdafa-i Hukuk
Cemiyetinin kurulmasına karar verdiler.Kurucuları Tahsin AYGÜN Bey’in
kitaplarında vardır.Kuruluş tarihi muhtemelen Ekim 1919 tarihidir.
Hatırlıyor
musunuz? Müdafa-i Hukuk Cemiyeti kurulmadan önce Ereğli halkının Mustafa Kemal
Paşa ile irtibatı var mıydı?
Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’nin kuruluşundan önce Mustafa Kemal Paşa ile haberleşmeye
başlamışlardı.
Bu
durumu Ereğli halkının hepsi biliyor muydu?
Hayır. Bazı kimseler biliyordu.Çünkü gizliden
yapıyorlardı.İstanbul’dan Padişah’tan korkuyorlardı.Hatta o zamanlar Ereğli,
Bolu sancağına bağlı idi.Sancağın başındaki Mutasarrıfın padişah yanlısı
olduğunu babamlar konuşurken duyardım.Ondanda çekinilirdi.
Kuva-yı
Milliye için Ereğli’den ne gibi yardımlar yapıldı?
Her şeyden önce gençlerimiz Milli Hükümet emrinde
düşmanla çarpıştılar. Bir haylide buradan şehit verilmiştir.Bundan başka Ereğli
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti olarak 105 katır, 1000 çift çorap,1000 çift gömlek
para yardımı da yapılmıştır.
Bu
gönderilen eşyanın sayısını nasıl hatırlayabiliyorsunuz?
Babamda Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin ileri
gelenlerindendi.Bende yetişkin olduğumdan yanlarından hiç ayrılmazdım.
Bundan
başka Kuva-yı Milliye’ye için Ereğli halkı ne yaptı?
İstanbul’dan Ereğli’ye kaçırılan silah cephane ve
malzemeyi Batı cephesine taşımıştır.
Ereğli’ye
İstanbul’dan silah cephane ve malzeme getirildi mi?
Getirilmez olur mu? Elbette getirildi.Hatta bir
defasında Mersin vapuru ile getirilmişti.Harmana yani limana yükünü
indirmişti.Ben bu silahların başında bir gece nöbet dahi tuttum.Sonra bu
silahlar kağnı arabaları ile Devrek üzerinden Batı cephesine ulaştırıldı.
Burada sadece kahveci bir Ermeni vardı. Oralarda bir
iki kişi.Fakat bir haylı Rum vardı.Bunlar Yunanlılar İzmir’e çıkar çıkmaz
taşkın hareketlere başlamışlardı.Fransızlar Ereğli’yi işgal edince onlara
yardımcı olmuşlardı.Bunlar işi o kadar ileriye götürdüler ki, Bozhane yokuşunda
fırının yanında Kaymakam’ın yakasına dahi yapıştılar.
Niçin
Kaymakam beyin yakasına yapışmışlardı?
Hakaret için.Yani Türkiye bitti demek için.
Kaymakamın
yakasına yapışan, Fransızlara yardım eden bu Rumlara karşı hiçbir şey yapılmadı
mı?
Yapılmaz olur mu? Azılılardan beş tanesi kendileri
kaçtılar.Diğerleri ise Bolu’ya sürüldü.Hatta kardeşim Düzce’de tütün işlerken
bu Rumlardan 50 tanesini orada görmüştür.Daha önce söylemeyi unuttum Kazım Karabekir
Paşa’nın askerlerinin büyük bir kısmı da Trabzon’dan Yeni Dünya gemisi ile
Ereğli’ye gelmiştir.Buradan da karaya çıkarak Devrek üzerinden Batı cephesine
gitmişlerdir.
Sizi
yorduk.Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim.
Milli Mücadele'de Zonguldak ve Havalisi (Ali SARIKOYUNCU) Sayfa 363-364
Yorumlar